Το μονοξείδιο του άνθρακα, προσοχή !! ένας επικίνδυνος ρύπος!!!

Το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) είναι ένα αόρατο, άχρωμο, άγευστο, άοσμο, μη ερεθιστικό αλλά πολύ τοξικό/ασφυκτικό αέριο που παράγεται από την ατελή καύση οποιουδήποτε υλικού περιέχει άνθρακα, όπως βενζίνης, ξύλου, κάρβουνου, φυσικού αερίου, προπανίου, πετρελαίου, καπνού του τσιγάρου, μεθανίου, πλαστικού κλπ.

 Αυτοκίνητα, θερμάστρες αερίου, ψησταριές με κάρβουνα, χορτοκοπτικές μηχανές, τζάκια και θερμάστρες ξύλου, κλίβανοι υγρών καυσίμων, βενζινομηχανές, αντλίες, γεννήτριες, καπνός όλων των τύπων φωτιάς κα είναι πηγές μονοξειδίου του άνθρακα.

Η προσοχή εφιστάται στους κλειστούς χώρους, επειδή το μονοξείδιο του άνθρακα έχει περίπου το βάρος του αέρα, είναι λίγο ελαφρύτερο,  έτσι διαχέεται σ όλα τα ύψη του χώρου που καταλαμβάνει και δεν ανέρχεται μόνο στα ψηλότερα επίπεδα όπως ο καπνός. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα μπουριά της σόμπας και στις καμινάδες από επικαθήσεις αλλά και από φωλιές πουλιών!

Το μονοξείδιο του άνθρακα εισερχόμενο στον οργανισμό του ανθρώπου από τους πνεύμονες συνδυάζεται προνομιακά με την αιμοσφαιρίνη ,αντικαθιστώντας το οξυγόνο και μειώνοντας έτσι δραματικά την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο στους ιστούς και τα όργανα. Το αίμα έχει την τάση να ενώνεται 200-240 φορές πιο γρήγορα με το μονοξείδιο του άνθρακα απ ότι με το οξυγόνο. Ετσι σχετικά ελάχιστες συγκεντρώσεις του αερίου στο περιβάλλον μπορεί να επιφέρουν τοξικές συγκεντρώσεις στο αίμα.

Η αιμοσφαιρίνη των εμβρύων συνδυάζεται περισσότερο πρόθυμα με το μονοξείδιο του άνθρακα απ ότι η αιμοσφαιρίνη των ενηλίκων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μερικές φορές τον θάνατο του εμβρύου σε μη θανάσιμες εκθέσεις της μητέρας σε μονοξείδιο του άνθρακα.

Τα παιδιά έχουν υψηλότερους ρυθμούς μεταβολισμού και χρειάζονται περισσότερο οξυγόνο από τους ενήλικες, γι αυτό και είναι πιο ευπρόσβλητα σε δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα.

Τα συμπτώματα δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα είναι πονοκέφαλος, ζαλάδα, σφίξιμο στο στήθος, αίσθημα κόπωσης, υπνηλία, ναυτία, εμετός, σφίξιμο στο μέτωπο και αφηρημάδα. Η αναγνώριση των πρώιμων προειδοποιητικών σημάτων ειναι δύσκολη, διότι αυτά δεν είναι ειδικά, αλλά συνήθως συγχέονται με συμπτώματα άλλων ασθενειών όπως κρυωμάτων, γρίπης ή τροφικής δηλητηρίασης. Η σύγχυση και η αδυναμία μπορούν να εμποδίσουν τα θύματα να διαφύγουν από το επικίνδυνο περιβάλλον, ενώ η καταβολή του θύματος μπορεί να συμβεί μέσα σε λίγα λεπτά. Η διατήρηση ανοιχτών πορτών ή παραθύρων και η λειτουργία ανεμιστήρων δεν εξασφαλίζει την διατήρηση των συγκεντρώσεων του μονοξειδίου του άνθρακα σε ασφαλή επίπεδα.

Ένα σημάδι που μπορεί να μας κάνει να υποπτευθούμε δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα είναι το εάν και κάποιος άλλος ή άλλοι στο ίδιο κτίριο έχουν τα ίδια συμπτώματα (περιλαμβανομένων των κατοικίδιων ζώων - μάλιστα αυτά ειναι πιο ευπρόσβλητα από τους ανθρώπους στο μονοξείδιο του άνθρακα λόγω του μικρότερου μεγέθους και των υψηλότερων ρυθμών μεταβολισμού και επομένως αναπτύσσουν συμπτώματα πιο φανερά και πιο σοβαρά, συγχρόνως ή και νωρίτερα από τους ανθρώπους).

Άτομα με προβλήματα καρδιάς είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα, καθώς και τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι, και τα άτομα με αναπνευστικά προβλήματα. Η κατανάλωση αλκοόλ και βαρβιτουρικών μπορεί ν αυξήσει την επίδραση του αερίου στην υγεία. Οι καπνιστές έχουν μεγαλύτερα ποσοστά ανθρακοοξυαιμοσφαιρίνης στο αίμα τους από τους μη καπνιστές και επομένως αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο δηλητηρίασης από εκθέσεις σε μονοξείδιο του άνθρακα.

Συγκέντρωση

(ppm)  Χρόνος εισπνοής και συμπτώματα

0-1 ppm           Κανονικά επίπεδα στο περιβάλλον

9 ppm  Μέγιστη επιτρεπόμενη βραχυπρόθεσμη συγκέντρωση σε κατοικημένη περιοχή

25 ppm            Μέγιστη έκθεση TWA στον χώρο εργασίας

50 ppm            Μέγιστη επιτρεπόμενη έκθεση στον χώρο εργασίας

200 ppm          Ηπιος πονοκέφαλος, κόπωση, ναυτία και ζάλη

400 ppm          Σοβαρός πονοκέφαλος - ένταση των άλλων συμπτωμάτων. Απειλή κατά της ζωής μετά από 3 ώρες.

800 ppm          Ζάλη, ναυτία και εμετός μέσα σε 45 λεπτά. Χάσιμο των αισθήσεων μέσα σε 2 ώρες, θάνατος σε 2 με 3 ώρες.

1600 ppm        Πονοκέφαλος, ζάλη και ναυτία μετά από 20 λεπτά. Χάσιμο των αισθήσεων μετά από 30 λεπτά. Θάνατος μέσα σε 1-2 ώρες.

3200 ppm        Πονοκέφαλος, ζάλη και ναυτία μετά από 5-10 λεπτά. Χάσιμο των αισθήσεων μετά από 30 λεπτά. Θάνατος μέσα σε 1 ώρα.

6400 ppm        Πονοκέφαλος, ζάλη και ναυτία. Θάνατος σε 25-30 λεπτά.

12.800 ppm     Άμεσες επιπτώσεις, χάσιμο των αισθήσεων και θάνατος σε 1-3 λεπτά.

Εάν υπάρχει η παραμικρή υποψία για έκθεση σε CO ή παρουσιαστούν ύποπτα συμπτώματα, πρέπει ν απομακρυνόμαστε αμέσως από τον ύποπτο χώρο σε καθαρό αέρα και εάν υπάρχει θύμα ,πρέπει το συντομότερο να τύχει ιατρικής φροντίδας.

Επίσης να καλούμε ειδικευμένο άτομο για έλεγχο του χώρου και των συσκευών που χρησιμοποιούνται. Το άνοιγμα θυρών και παραθύρων μόνο δεν αρκεί για την αποφυγή του κινδύνου. Συνιστάται η χρήση ανιχνευτών  CO ,είναι φθηνές συσκευές αλλά μπορεί να φανούν σωτήριες.